Thối vây, cụt vây là một trong các bệnh phổ biến của cá cảnh. Bệnh thối vây ở cá gây mất giá trị thẩm mỹ, ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe và sự an nguy của loài cá cảnh.
Thông thường khi cá khỏe mạnh, chúng sẽ rất hiếm khi bị thối vây, đuôi. Tình trạng này chỉ xảy ra khi cá đang yếu, bị stress cộng với việc môi trường nước xấu và không ổn định.
Dù một số người gọi căn bệnh này là nấm ăn đuôi nhưng thực chất đuôi cá bị cụt là do một số loại vi khuẩn khác nhau. Một số loại vi khuẩn gram – âm gây bệnh có thể kể đến là Vibrio, Pseudomonas và Aeromonas.
Các loại vi khuẩn này luôn tồn tại trong nước, khó có thể gây bệnh cho cá do cá đã được hệ miễn dịch bảo vệ. Khi cá bị stress, hệ miễn dịch của chúng sẽ bị yếu đi, tạo điều kiện cho vi khuẩn có thể phát triển và gây bệnh.
Nguyên nhân của bệnh thối vây cá
Nguyên nhân trực tiếp là vi khuẩn, tuy nhiên vi khuẩn vẫn cần có điều kiện thuận lợi để có thể xâm nhập được vào người cá.
Vi khuẩn chỉ có thể xâm nhập được vào những con cá yếu, bị stress do nhiều nguyên nhân khác nhau như:
- Bị thương tích: Vây của cá khá là mỏng, có thể dễ dàng bị rách nếu cá cọ người vào các loại vật sắc nhọn trong bể hoặc bị các con cá khác rỉa vây.
- Nuôi quá nhiều cá: Nuôi quá nhiều cá cũng có thể dẫn tới tình trạng đuôi cá bị thối. Khi đó chất lượng nước sẽ bị kém. Lượng pH dao động mạnh, lượng nitrite và ammonia tăng cao do chất thải từ cá sẽ khiến cho chất lượng nước xấu, từ đó làm suy giảm miễn dịch ở cá.
- Do thức ăn: Nếu bạn cho cá ăn thức ăn chất lượng kém, thức ăn hết hạn sử dụng hoặc cho cá ăn quá nhiều cũng có thể khiến cá bị thiếu chất hoặc làm chất lượng môi trường xấu hơn. Từ đó tạo điều kiện cho vi khuẩn có hại sinh sôi và phát triển.
- Chất lượng nước kém: Nguyên nhân phổ biến gây stress cho cá là do chất lượng nước kém. Nước bị bẩn, chứa hóa chất độc hại hoặc bị mất cân bằng sẽ rất dễ gây bệnh cho cá.
Triệu chứng của bệnh thối vây ở cá
Dấu hiệu dễ dàng nhận biết nhất khi cá bị thối vây là bạn có thể thấy phần rìa vây bị không đều, với lớp màng trắng nhìn giống như bị nấm. Vây hoặc đuôi có thể sẽ không còn trong suốt và trở màu trắng đục, có thể có những vệt máu.
Nếu không giải quyết thì càng để lâu vây càng rách và cụt dần. Hầu hết khi bạn nhận thấy tình trạng này thì căn bệnh đã khá nghiêm trọng.
Khi cá cảm nhận được vây hoặc đuôi của chúng đang bị thối thì cá sẽ liên tục cọ người vào các vật trong bể. Khi vây và đuôi bị thối do bị cá khác cắn, cá bị bệnh sẽ liên tục trốn hoặc bị stress do bị bắt nạt.
Bạn có thể dễ dàng quan sát bằng mắt thường bệnh thối vây ở cá thông qua các biểu hiện bên ngoài như sau:
– Vây và đuôi có các cạnh sờn, rách
– Rìa vây hoặc đuôi trở nên trắng, một vài trường hợp còn có cả màu đen và nâu
– Gốc vây bị viêm
– Một phần vây và đuôi có thể bị mục nát, bị hoại tử và thậm chí cụt
– Cá ăn kém, bỏ ăn, lười vận động thường đứng im một chỗ.
Cách trị bệnh thối vây cho cá
Cách ly cá thể nhiễm bệnh ra một bể khác
Hãy chuẩn bị 2 chiếc bể với điều kiện tương tự như bể ban đầu để đảm bảo mang lại hiệu quả xuyên suốt quá trình điều trị. Sau đó bạn vớt những con cá mắc bệnh ra bể cách ly, đồng thời vớt những chú cá chưa có dấu hiệu bệnh sang một bể chứa nước sạch và điều kiện an toàn khác để chăm sóc riêng.
Lưu ý rằng: Bạn cần sử dụng vợt riêng trong quá trình vớt cá bệnh và cá khỏe mạnh để ngăn chặn sự lây lan
Vệ sinh bể cá và các phụ kiện trong bể
Vệ sinh bể cảnh kết hợp vệ sinh tất cả các loại phụ kiện từ hệ thống lọc nước, máng lọc, đồ vật trang trí, đồng thời tháo hết nước ra khỏi bể.
Bạn có thể sử dụng các phương pháp vệ sinh bể cảnh an toàn và đặc biệt tránh dùng xà phòng để rửa, vệ sinh bể bởi xà phòng có chứa các chất hóa học có thể gây hại cho cá.
Các phụ kiện, cây thủy sinh, sỏi, đá trang trí nên được rửa sạch và ngâm trong nước ấm để loại bỏ vi khuẩn.
Thay nước trong bể
Thay toàn bộ nước trong bể cá để đảm bảo loại bỏ toàn bộ vi khuẩn, mầm bệnh ra khỏi bể. Tiếp đến sau khi các phụ kiện, đồ trang trí đã được làm sạch, lau khô bạn có thể sắp xếp chúng lại bể.
Lưu ý rằng: Bạn cần đảm bảo nước được bơm vào bể đã được khử toàn bộ Clo, sau đó bạn tăng nhiệt độ bể và duy trì trong khoảng 26-27 độ C. Bật hệ thống lọc, các thiết bị phụ trợ giúp bể cá vận hành an toàn.
Kiểm tra độ PH của nước
Đừng quên kiểm tra nồng độ PH của nước trước khi thả cá vào bể. Nồng độ PH nên đạt trong khoảng 7-8, một số loài cá có yêu cầu PH đặc biệt bạn cũng nên chú ý. Nồng độ các chất NH3, nitrit, nitrat không vượt quá ngưỡng 40 ppm.
Sau khi bể ổn định bạn tiến hành thả từ từ cá vào trong bể. Ngoài ra bạn có thể sử dụng thêm các phương pháp xử lý bệnh thối vây ở cá bằng thuốc.
Sử dụng thuốc kháng sinh
Nếu việc thực hiện vệ sinh bể kết hợp thay nước bên trên nhưng tình hình bệnh ở cá không được cải thiện thị bạn cần sử dụng đến thuốc trị thối vây cá đặc chủng để cá nhanh khỏi bệnh.
Các loại thuốc chữa thối vây cá thường có chất kháng sinh như erythromycin, minocycline, trimethoprim và sulfadimidine và hãy đảm bảo thuốc trị thối vây không chứa màu nhuộm hữu cơ vì chúng có thể gây hại cho cá.
Bạn có thể tìm mua thuốc kháng sinh ở bất kỳ cửa hãng bán thuốc thú y hay thuốc chăn nuôi thủy sản nào tham khảo một số dòng thuốc như:
– Trị bệnh thối vây cho cá bằng thuốc Jungle Fungus Eliminator
– Trị bệnh thối vây cho cá bằng thuốc Tetracycline
– Trị bệnh thối vây cho cá bằng thuốc Maracyn
– Trị bệnh thối vây cho cá bằng thuốc Maracyn II
– Trị bệnh thối vây cho cá bằng thuốc Waterlife – Myxazin
– Trị bệnh thối vây cho cá bằng thuốc MelaFix
Lưu ý rằng: Bạn nên nhớ đọc kỹ hướng dẫn trước khi tiến hành đánh thuốc. Ngoài ra, khi sử dụng thuốc kháng sinh trị bệnh cho cá bạn cần cung cấp thêm oxy để giúp cá hô hấp.
Cách phòng tránh bệnh thối vây/ nấm ăn vây ở cá
Cách tốt nhất để phòng tránh bệnh thối vây cũng như vô số căn bệnh khác ở cá là đảm bảo nước bể của bạn luôn sạch và được chăm sóc thường xuyên.
Để làm vậy thì bạn cần phải thực hiện thay nước cho bể định kỳ. Tối ưu nhất là khoảng 10-15% lượng nước bể một tuần với nước sạch đã được khử clo. Có cây hút cặn có thể giúp bạn vừa hút cặn đáy bể và thay nước cùng một lúc.
Bạn cũng nên tránh nuôi quá nhiều cá bởi lượng phân thải sẽ quá nhiều hoặc các loại cá khác nhau sẽ rỉa vây của loài cá yếu hơn.
Bạn cũng nên kiểm tra mức độ tương thích của từng loài cá trước khi nuôi chung chúng trong cùng một bể.
Bạn cũng không nên cho cá ăn quá nhiều, chỉ cho cá ăn mỗi lần lượng thức ăn chất lượng tốt vừa đủ để chúng có thể ăn hết trong vòng 5 phút. Càng nhiều thức ăn thừa thì khả năng vi khuẩn có hại và chất độc trong nước càng tăng cao.
Khi cho cá ăn bạn cũng nên quan sát kĩ cá để phát hiện được các dấu hiệu sớm bệnh để có thể kịp thời đưa ra biện pháp chữa trị phù hợp.
Theo aquasetup và becadaukeo